हामी सबैकाे संसारन्यूज

चिसोको मौसम छ । चिसोका कारण धेरै मानिसमा समस्याहरू देखिन्छ । चिसोको मौसममा विशेष गरेर दम तथा बाथका विरामीहरूले विशेष ख्याल राख्नुपर्ने हुन्छ । चिसोमा आगो ताप्ने, तातो अनि न्यानो कपडा लगाउने मात्र नभएर भित्री शरीरलाई तताउनका लागि खानामा यस्ता कुराहरू समावेश गर्नुस् जसले चिसोमा पनि शरीरलाई भित्रबाट तातो बनाइ राख्दछ । यदि हामीले भित्री शरीर तातो बनाउनका लागि यी उपायहरू अपनायौँ भने चिसो कम लाग्छ र चिसोबाट हुने धेरै प्रकारका समस्याबाट पनि बच्न सकिन्छ । आउनुहोस् जानाँै भित्री शरीरलाई कसरी तातो बनाउन सकिन्छ त !

मह-मह चिसोको मौसममा अत्यन्तै उपयोगी मानिन्छ । विभिन्न प्रकारका औषधिको रुपमा लिइने मह जाडोको मौसममा विशेष गरेर रुघाखोकी लाग्दा महको अधिक प्रयोग गरिन्छ । महलाई विभिन्न प्रकारका खानामा मिसाएर खान पनि सकिन्छ । जस्तै सुत्ने समयमा मनतातो दूधमा एकचम्चा मह राखेर खाएमा रुघाखोकी निको हुन्छ । महले शरीरको इम्युन सिस्टम दुरुस्त राख्नुका साथै पाचन प्रक्रिया पनि बढाउन सहयोग गर्दछ । साना बालबालिकालाई सुत्ने समयमा सानो चम्चाको एकचम्चा मह खुवाएमा धेरै फाइदा गर्दछ ।

कोदो तथा मकै भटमासको प्रयोग- गाउँ या सरहका धेरै मानिसहरू कोदोको पिठोको रोटी, ढिडो, मकैको आँटो, मकै भटमास भुटेर खाने चलनलाई विस्तारै भुल्दै जान थालेका छन् । सहरमा या गाउँमा विस्तारै पाउरोटी र बिस्कुटको प्रयोग बढी हुन थालेको छ । आमाहरू आजभोली बिहानै कोदोको पिठोको रोटी या मकै भटमासको विकल्पमा डोनोट, पाउरोटि, विस्कुट, दिउँसो चाउमीन, चाउचाउ अनि ममको नास्ता रोज्न थालेका छन् । बच्चाहरू पनि यस्तै खानमा रमाउँछन् । तर, त्यसले बच्चाहरूलाई फाइदा भन्दा नोक्सान गरिरहेको हुन्छ भन्नेमा हामी अभिभावक बुझ पचाइरहेका छौँ । यस्ता चिजमा बच्चा बढ्नका लागि पाइने भरपुर पोषकतत्व पाईंदैन्, जति मकै, भटमास, कोदोको रोटिमा पाइन्छ । दिनहुँ प्रयोग गर्नुपर्ने यस्ता खाद्यवस्तुलाई मानिसले रोग लागेपछि मात्रै प्रयोग गर्ने चलन बढेको छ । खानामा यस्ता प्रकारका खाद्यपदार्थ समावेश गरेमा यसले पनि धेरै रोग लाग्नबाट बचाउँछ । विशेषत बालबालिकाहरूलाई यस्ता खानामा बानी पार्न सक्ने हो भने यसले कुपोषणबाट बचाउँछ ।

माछाको अधिक प्रयोग– विशेषत जाडोमा माछाको अधिक प्रयोग गर्न स्वास्थ्यविज्ञ सल्लाह दिन्छन् । माछामा भरपुर मात्रामा ओमेगा थ्री पाइन्छ । साथै यसमा पाइने जिंकले पनि शरीरको रोग प्रतिरोधक क्षमता (इम्युनिटी) बढाउने र धेरै प्रकारका रोगबाट बचाउने स्वास्थ्यविज्ञ बताउँछन् । ध्यान दिनुहोस् माछा तारेर खाँदा भन्दा नतारी अन्य तरिकाले पकाएर खाएमा त्यसमा हुने पोषक तत्वहरू नास हुँदैनन् ।

सुप- चिसोको मौसममा सुप पनि अत्यन्तै उपयोगी हुन्छ । चिसोको मौसममा पानी खान मन नलाग्ने हुनाले पनि तातो सुपले पानीको मात्रा पनि पूरा गर्ने र शरीरलाई भित्रैदेखि तातो बनाउने काम गर्छ । यसमा ज्वानोको सुप, घरमा आफै बनाएर चिकेन सुप लगायतका विभिन्न तरिकाबाट सुप बनाएर खानु राम्रो हुन्छ । भरसक बजारबाट किनेर ल्याएको सुप नखानु नै राम्रो हुन्छ ।

खजुर-खजुर पनि हाम्रो शरीरको लागि अत्यन्तै फाइदाजनक मानिन्छ । तर, हाम्रो देशमा सहजरुपमा खजुर उपलब्ध नहुनाले धेरै मानिसहरू यसको पहुँचबाट टाढा रहेका हुन्छन् । पहुँच हुन्छ र सहजरुपमा उपलब्ध हुन्छ भने तातो दूधसँग केही पिस खजुर खानाले चिसोबाट बच्न सकिन्छ ।

तुलसीको चिया- तुलसीको चिया, मरिच राखेको चियो र अदुवा राखेको चियाले पनि चिसोमा राहत दिन्छ । यसले रुघाखोकीबाट छुट्कारा पाउन सकिन्छ ।

बदाम-जाडोको लागि बदाम पनि अत्यन्तै उपयोगी मानिन्छ । बदाममा मिनरल्स, एन्टी आक्सिडेन्ट, भिटामिन र धेरै प्रकारका पोषक तत्व हुन्छ ।

तील वा तोरीको तेल- चिसोको मौसममा हामीले परापूर्वकालदेखि प्रयोग गर्दै आएको शुद्ध तोरीको तेल तताएर दिनहुँ पाइताला र शरीरमा लगाउने गरेमा यसले पनि चिसो हुनबाट बचाउँछ । तोरीको तेलका अलावा तीलको तेलले शरीर मालिस पनि गर्न सकिन्छ ।

चिसोमा कब्जियतको समस्या पनि अधिक हुने स्वस्थ्यविज्ञ बताउँछन् । यस्तो अवस्थामा प्रसस्त मात्रामा फाइबर हुने खाना लाभदायक हुन्छ । बदाममा भिटामिन ‘ए’ र फाइबर भरपुर मात्रामा पाइने हुनाले यसको प्रयोग गर्न सकिन्छ । साथै सलादमा पनि फाइबर हुन्छ । साथै एवोकाडो पनि फाइबरको राम्रो स्रोत मानिन्छ । एक एवोकाडोमा ९ ग्राम फाइबर हुन्छ । यसलाई मन पर्नेले त्यत्तिकै पनि खान सकिने र सलादमा समावेश गरेर पनि खान सकिन्छ ।