१५ जेठ, काठमाण्डौं । भारतमा सम्पन्न पछिल्लो आम निर्वाचनको परीमाणसँगै दक्षिण एसयिाली क्षेत्रीय सहयोग संगठन सार्कको भविष्यमा करीव पूर्ण विराम लाग्ने सङ्केत देखिएको छ । यस क्षेत्रका दुई परम शत्रु राष्ट्र भारत र पाकिस्तान अटाएको यो क्षेत्रिय मोर्चा यी दुई राष्ट्रको मनमुटावको सिकार बन्ने निश्चित जस्तै देखिएको छ ।
वि.सं. २०७० मा काठमाडौँमा अठारौँ शिखर सम्मेलन सम्पन्न भएको थियो । देशको नामको अङ्ग्रेजी अक्षरको पहिलो अल्फावेटका आधारमा शिखर सम्मेलन आयोजना गर्ने बडापत्रको थितिका कारण सार्कको उन्नाइसौँ शिखर सम्मेलन आयोजना गर्ने पालो पाकिस्तानको थियो । तर, भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको पाकिस्तान विरोधी वैचारिक चिन्तनका कारण उन्नाइसौ शिखर सम्मेलन अनिश्चित भयो । र, सार्क समिटको यहि विलम्बसँगै सार्कको अवसानका दिन आउन लागेका संकेत देखिन थालेका छन् ।
मोदीको पछिल्लो विजय र उनको सपथ ग्रहण कार्यक्रममा निम्त्याइने राष्ट्र र क्षेत्रीय संगठनको सुचीमा पाकिस्तानलाई एक्लाउने रणनीति मोदीले अगाडि सारेसँगै भारतका बुद्घिजीवीहरुले सार्कको विकल्प खोज्नु पर्ने बताउन थालेका छन् । यो सार्कका लागि शुभ सङकेत पक्कै होइन । भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीले पाकिस्तानलाई अन्तराष्ट्रिय र क्षेत्रीय मोर्चाबाट एक्ल्याउन चाहन्छन् । यसका लागि पनि सार्कको विकल्प आवश्यक भएको छ । यसको पूर्व सङ्केत हो, मोदीको भोली बिहीबार आयोजना हुने सपथ ग्रहण कार्यक्रममा सार्कको बाइपास र विमस्टेकको सहभागीता विमस्टेकमा सार्कका पाकिस्तान र अफगानिस्तान बाहेक अन्य राष्ट्र अटाएका छन् । भारतको अफगानीस्तानसँग राम्रो सम्बन्ध छ ।
अफगानिस्तानलाई भारतले कुनै न कुनै कोणबाट आफ्नो हातमा ल्याउन सक्छ । साथै सार्कमा अन्य राष्ट्रहरूसँग सम्बन्ध पनि कायम रहिरहने र पाकिस्तानलाइ क्षेत्रीय मोर्चाबाट अलग्याउन सकिने गतिलो फोरम विमस्टेक हो । मोदीले यो कार्ड सहज रूपमा फालेका छन् । मोदीको यो रणनीतिले दोस्रो कार्यकालमा पाकिस्तान विरुद्ध अपनाउन सक्ने कडा व्यवहारसँगै सार्कको भविष्य धरापमा पर्ने निश्चित छ ।
यस काराण अध्यक्ष राष्ट्रको नाताले नेपालले सार्क बचाउने वा विकल्प खोज्ने, यो विषयमा समयमै विचार पुर्याउन आवश्यक छ । मोदीको सपथ ग्रहणमा विमस्टेकको सदस्यको रूपमा भाग लिए पनि प्रधानमन्त्री के.पी ओलीले मोदी सँगको भेटमा योे विषय उठाउनु आवस्यक हुन सक्छ । नेपालले पनि समय छँदै सार्कको भविस्यका बारेमा चिन्तन गर्नृ र योजना बनाउनु आबश्यक छ ।
वि.सं.२०७६ जेठ १५ बुधवार १८:२४ मा प्रकाशित




























