वैशाख २८, काठमाडौं । प्रतिनिधि सभाबाट विश्वासको मत प्राप्त नगरेसँगै प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली पदबाट मुक्त भईसकेका छन् । उनी पदमुक्त भएसँगै राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले तीन दिनको समयसीमा राखेर नयाँ सरकार निर्माणका लागि आव्हान गरेकी छिन् ।
राष्ट्रपतिले संविधानको धारा ७६ को उपधारा २ अनुसार सरकार निर्माणको लागि आव्हान गरेकी छिन् । तर राष्ट्रपतिले आव्हान गरेबमोजिम सरकार निर्माणको कार्य भने निकै जटिल देखिएको छ । नेपाली कांग्रेस, नेकपा (माओवादी केन्द्र) र जनता समाजवादी पार्टी (जसपा) मिलेर अंकगणित पुर्याउने तयारी भईरहेका बेला प्रधानमन्त्री जसपाको पूर्वराजपा समूहलाई आफ्नो पक्षमा ल्याउने खेलमा लागेपछि यस्तो देखिएको हो ।
कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा नेतृत्वमा गठबन्धनको सरकार बनाउने तयारी चलिरहेको बेला जसपाका महन्थ ठाकूर समूह ओलीलाई सहयोग गर्ने रणनीतिमा देखिएको छ । ठाकूर समूहले राष्ट्रपतिलाई समेत पत्र पठाउँदै आफुँहरु सरकार निर्माणको खेलमा नलागेको बताएको छ ।
जसपाभित्र महन्थ ठाकूर समूहको बहुमत त छैन् तर, उक्त समूहको मत निर्णायक भने छ । यदि ठाकूर समूह अन्तिमसम्म पनि सरकार निर्माणको विपक्षमा उभिए बैकल्पिक सरकार निर्माण असम्भव हुने देखिन्छ ।
२७१ सदस्यीय प्रतिनिधि सभामा नेकपा (एमाले)सँग हाल १२१ सांसद छन् । त्यस्तै नेपाली कांग्रेससँग ६१, माओवादी केन्द्रसँग ४९ र जसपासँग ३२ सांसद छन् । सोमबारको मत विभाजनलाई हेर्दा जसपाको महन्थ ठाकूर समूहसँग १५ सांसद छन् ।
यसरि हेर्दा बहुमत पुर्याउन तीन दलीय गठबन्धनलाई १३६ मत आवश्यक पर्दछ । तर ठाकुर समूहको असहयोगसँगै तीन दलको पक्षमा सांसदको मात्रै समर्थन हुने देखिन्छ । जुन बहुमतभन्दा ९ मत कम हो । योसँगै देउवाको प्रधानमन्त्री बन्ने सम्भावना कमजोर बनेको छ ।
अंकगणित ओलीकै पक्षमा
सोमबार ओलीको पक्ष/विपक्षमा भएको मतदानमा पक्षमा ९३, विपक्षमा १२४ र तटस्थमा १५ मत परेको थियो । एमालेकै २८ सांसद अनुपस्थित हुनु र हालकै सरकारको निरन्तरतामा देखिएका १५ सांसदले तटस्थमा भोट हालेसँगै ओलीले विश्वासको मत गुमाएका थिए ।
तर, सोमबारको मतदानमा अनुपस्थित २८ सांसद र तटस्थमा मत दिएका १५ सांसदको भूमिका नै आगामी सत्ता समिकरण निर्माणका लागि महत्वपूर्णं हुने देखिएको छ । यदि यी सबै सांसदलाई आफ्नो पक्षमा पार्न सके ओली पुनः सत्तामा पुग्ने निश्चित छ ।
यदि बहुमतीय प्रक्रियाको चरणमा माधव पक्षका २८ र तटस्थमा देखिएका जसपाका १५ सांसदले हालकै जस्तै व्यवहार प्रदर्शन गरे पुनः ठूलो दलको हैसियतमा ओलीले सरकार निर्माण गर्न सक्नेछन् । ओलीले विश्वासको मत गुमाएसँगै राष्ट्रपति भण्डारीले पुनः संविधानको धारा ७६ को उपधारा २ अनुसार दुई वा दुईभन्दा बढि दलको समर्थनमा बहुमत प्राप्त प्रतिनिधि सभाको सदस्यलाई प्रधानमन्त्री दाबी गर्न आव्हान गरेकी छिन् ।
तर दुई वा दुईभन्दा बढि दलको तर्फबाट बहुमत देखाउन नसके संविधानको धारा ७६ को उपधारा ३ अनुसार प्रधानमन्त्रीको खोजी हुनेछ । धारा ७६ को उपधारा ३ मा भएको प्रावधानअनुसार संसदको सबैभन्दा ठूलो दलको हैसियतमा पुनः ओली कै नेतृत्वमा सरकार गठन हुनसक्नेछ ।
सम्बन्धित समाचार
वि.सं.२०७८ वैशाख २८ मंगलवार १५:४० मा प्रकाशित