हामी सबैकाे संसारन्यूज

वामले जिते अधिनायकवाद आउँछ भन्ने कांग्रेसको प्रचार नेपाली जनताले नपत्याएको पछिल्लो चुनावी परिणामले देखाएको छ । कांग्रेसको यो चुनावी नारा नै कमजोर भयो । वाम समीकरणको ‘स्थिरता र समृद्धि’ को नारा रुचाए जनताले ।

अहिलेसम्म नेपालको इतिहासमा वामको बहुमत आएकै थिएन । कांग्रेसले पटक–पटक अवसर पाउँदा पनि स्थिर सरकार दिन नसकेकाले पनि जनताले वामशक्तिलाई रुचाएका हुन् भन्नेमा दुईमत छैन ।

तर, पनि अबको बाटो यस्तै होला भन्न सकिन्न । २०७४ अशोज १७ गते अप्रत्यसित रूपले सत्ता साझेदार दल कॉग्रेस लाई चक्मा दिएर चुनावी तालमेल र एउटै कम्युनिष्ट पार्टी निर्माणको घोषणा गरेका थिए । एमाले र माओबादी केन्द्रले नेपाली राजनीतिको कम्युनिष्ट इतिहासमा चमत्कार र अनौठो मिलन थियो । त्यो अनौठो यसकारण की, एमाले र माओबादीको सम्बन्ध अत्यन्त भन्न सुन्न र देख्न नसकिने खालको थियो । २०७२ मा संबिधान जारी भएपछि छिमेकी मुलुकले आफू अनुकूल संबिधान भएन भनि बिदेश मंत्रालय मार्फत विज्ञप्ति निकाल्दै असहमति जनाएर नेपाल र नेपाली लाई नाकाबन्दीमार्फत हिलाउने प्रयास गरेको थियो । र संबिधान संसोधन हुनु पर्ने माग राखेको थियो त्यहि अमानबिय नाकाबन्दीले नेपालका केहि राजनीतिक पार्टी राष्ट्रबादी केहि पार्टी राष्ट्रघाती र लम्पसारवादी समेत कहलिएका थिए । जून कर्मकाण्ड दुइबर्ष सम्म निरन्तर चल्यो । पूरै देश दुइ धूर्बमा बिभाजित बनेको थियो ।

संबिधान संसोधन हुनु पर्छ भन्ने कित्ता र संसोधन हुनु हुदैन भन्ने कित्ता । अन्तमा आएर संसदबाट संसोधन हुदैन भन्ने कित्ताको जीत भएर छिनो फानो भएको थियो । त्यो मुद्दा अचम्म त के भने नी गत स्थानीय तहको दुइ चारणको निर्बाचन सम्पन्न भए पछि संसद भवनमा भोटिङ भएको थियो । त्यस मुद्दाको छीनो फानो गर्न त्यतिबेला नेकपा एमाले राष्ट्रबादि देशभक्त पार्टी बनेर देखिएको थियो भने माओबादी कांग्रेस राष्ट्रघाती र लम्पसारबादीका रुपमा देखिएका थिए । के राष्ट्रबाद र राष्ट्रघात यति हल्का चीज हो र एकचोटीको राष्ट्रघाती मानीस के रातारात राष्ट्रबादप् हुन सक्छ सधै राष्ट्रघाती नै होइन र ?
यो प्रश्न गम्भीर र मननयोग्य हुन सक्छ । कसरी चमत्कारिक ढङ्गले राष्ट्रघाती र राष्ट्रबादी एउटै रेलका यात्री बने वा बनाईए यस्को रहश्य भोली पत्ता लाग्दै जाला ।

नेपालको संबिधान २०७२ अनुसार प्रतिनिधिसभा र प्रदेश सभाको निर्बाचन सम्पन्न भई मत गणना अन्तिम अन्तिम तीर पुगेको छ । र, मत परिमाण हेर्दा बाम गठबंधनले दुईतिहाइ ल्याउने सुनिश्चित देखिन्छ । के जनताले भोट दिएर जिताउदैमा देशको कायापलट हुन्छ ? पंतिmकारको बिचारमा त्यो कदापि होइन भन्ने लाग्छ । किन भने २०६४ को संबिधान सभाको निर्बाचनमा जनताले गलत पार्टीलाई भोट दिएर जिताए त्यस्को दुष्परिणाम संसारमै कही कतै नभएको दुइचोटि संबिधानसभाको निर्बाचन हाम्रै मुलुकमा भएको थियो । जनताले गलत ठाउँमा मत हाल्दा गलत दुष्परिणाम भोगेका कैयन मुलुक हरु छन् ।

जनताले गलत ठाउँमा भोट हालेर गलत ब्यक्तिलाई जिताएका थुप्रै उदाहारण हरु छन् । हाम्रै छिमेकि मुलुक भारतमा सन् २०१४ मा बिहार राज्यका पूर्ब रेलमन्त्री एवं बिहारका मुख्यमन्त्री लालू यादव र तमिलनाडुकी मुख्यमन्त्री जयललिता सर्वोच्च आदालतले भष्ट्राचार ठहर गरी दुई–दुई बर्ष जेल सजाय भोगीसकेका मानिसलाई भोट दिएर जिताएका उदाहारण छन् ।

एमाले–माओवादी गठबन्धन टिक्ला अथवा पार्टी एकीकरण होला भन्ने विषयको निरूपण हुन बाँकी नै छ । वामपन्थी इमानदार भए भने अवश्य पनि नेपाली जनताले स्थिर सरकार पाउन सक्छन् । तर, एमाओवादी केन्द्रका नेता पुष्पकमल दाहालमा अस्थिरतामा रमाउने र राजनीतिमा चलखेल गर्ने प्रवृत्ति छ । उनले प्रधानमन्त्रीको महत्वकांक्षा छोडेको देखिन्न । त्यसो हुँदा वाम गठबन्धनलाई कहींबाट खतरा छ भने त्यो वाम गठबन्धनभित्रका प्रमुख नेता प्रचण्डबाटै छ । खड्ग ओली र एमालेका सामु दाहालको व्यवस्थापन गर्ने चुनौती सबैभन्दा ठूलो छ । स्थिर सरकार भताभुंग हुने खतरा पनि त्यहींबाट छ । तत्काल वामपन्थीको जितलाई बधाई दिन सकिन्छ । उत्सव मनाउन पनि सकिन्छ । तर, अगाडिका बाटा राजनीतिक र आर्थिक चुनौतीले भरिएका छन् । यो जितका कारण अर्काे समस्या भू–राजनीतिमा पनि आउन सक्छ । नेपाल जस्तो सामरिक महत्व बोकेको देश यदि साच्चिकै कम्युनिष्ट एकता भयो भने त नेपाल हेर्ने दृष्टिकोण बिश्व राजनीतिमा नै फरक हुन सक्छ । र नेपाल मामिलामा बिस्व नै दुईधूर्बमा बाडीन सक्छ । अनी नयाँ खेल मैदान (ककपिट) बन्न सक्छ नेपाल जून धरातलमा हामी बाचेका छौ त्यति सजिलै भनेजसरी जुन सुकैको दुइ तिहाई बहुमत आए पनि नेपाल चलाउन सजिलो भने हुने छैन ।

दोस्रो संबिधानसभाको निर्बाचन सम्पन्न पछि नेपाली कांग्रेस र एमाले बीच जुन १४ बूदे सहमति गरेर शुसील कोइरालाको नेतृत्वमा सरकार बनेको थियो । संबिधान जारी कांग्रेसको नेतृत्वमा गर्ने र संबिधान कार्यान्वयन एमालेको नेतृत्वमा गर्ने भन्ने भद्र सहमतिबाट कांग्रेस राता–रात खै कुन सक्तिको दबाबमा पछि हट्यो । कांग्रेसले भोली समीक्षा गर्नै पर्ला आज कांग्रेसले देशभरी भोगेको पराजय त्यो भूल नै मुख्य हुन सक्छ । यदि कांग्रेसले त्यो भूल नगरेको भए देश फरक दिशामा जान्थ्यो । ति दुइटै पार्टीहरुलाई अन्तराष्ट्रले बिस्वास गर्न सक्थ्यो । तर, अबत यही बामगठबन्दन टिकी रह्यो भने बिस्व राजनीति नै दुइ धूर्बमा बाडीने प्राय निश्चित जस्तै छ ।

माओबादी केन्द्रका नेता प्रचण्डको अस्थिर राजनीतिक चरित्र हिजो माओबादी पार्टी र उनलाई छहारी दिएर पुष्पित र पल्लवित गर्ने सक्ति त्यत्तिकै उनलाई र उनको पार्टीलाई भने जसरी चल्न दिने छैनन् । किन भने प्रचण्ड त्यस्तो मोडमा पुगेका छन् । त्यहि पुष्पित र पल्लीबित गर्ने सक्तिले भनेको माने नेपाल नरहने भनेको नमाने आफू नरहने अबस्था छ । उनको पश्चिमा देशहरुको मिसन पूरा गर्न नेपाललाई धर्म निरपेक्ष राष्ट्र उनकै पहलमा भएको हो । भोलिका दिनमा धर्म निरपेक्ष बनाउने सक्तिको मिसन पूरा नभए त्यसमा पनि उनको जीवन खतरामा छ । यो वा त्यो ढङ्गले भोली नेपाल खेल मैदान बन्ने पक्का जस्तै छ । नेपाली जनताले बाम गठबन्धन भन्दा पनि एउटै कम्युनिष्ट पार्टी निर्माण होस् भनेर मत दिए जस्तो लाग्छ मलाई । तर, यि दुइटै पार्टीको कुनै हालतमा पनि एकता हुदैँन भन्ने लाग्छ । माओबादी केन्द्र भित्रका थुप्रै नेताहरु बामगठबन्धन बनेको दिन नै ब्लड प्रेसर भो भनि रोइरहेका थिए अहिले ति नेताहरु चुप चाप छन् । अबको दश पन्ध्र दिनमै ति नेता हरु बिष बनेर निस्कने देखिन्छ । जून आधी प्रचण्डले थेग्न सक्ने छैनन् पार्टीको नाम झण्डा, सिद्धान्त भाषण, उत्तरतिरको छिमेकीसँग मिल्ने भए पनि यिनिहरुको ब्यबहार, हिडाई, लवाई, खवाई, बसाई बिलासी जीवन र अरु चीजहरु हेर्दा माह पूँजीबादी देशका नबधनाढ्य हरूको जस्तै छ । नामले उत्तर तिरको छिमेकीसँग मिल्ने भए पनि दक्षिणको छिमेकोको लगानी धेरै छ ।

सिद्धान्तको आधारमा थोरै सदाशयता उत्तरबाट सहयोग र समर्थन त यसले प्राप्त गर्ला, अब नेपालका मूल धारका कम्युनिष्ट पार्टीहरुले झण्डा,पार्टीको सिद्धान्त,र नाम फेर्नु बेला आएको छ । पार्टीको पुच्छरमा लगाएको माक्र्सबाद, लेनिनबाद, माओबाद, हटाउनु पर्छ । नेपाली जनतालाई गुमराहमा राख्न मिल्दैन । सिद्धान्तमा माक्र्सबाद, लेनिनबाद, माओबादी, राख्ने चुनाबमा भोट माग्न जनताको घरमा जाने चुनाब जित्ने सभासद् बन्ने पद्दति लोकतान्त्रिक मान्ने यो सुहाउदैन । अब सिद्धान्त र पार्टीको नाम परिबर्तन गर्नुपर्छ ।

उता दक्षिण वामको जितलाई टुलुटुलु हेरेर बस्ला भन्ने नचिताए हुन्छ । किन भने यि नबधनाढ्यहरुको जीवनमा बिलासिता छर्ने काम उसले नै गरेको छ । म बिस्वस्त छु, यी गठबन्धनकारीहरु दक्षिणको पञ्जाबाट मुक्त भने हुने छैनन् । उ पनि आफ्नो स्वार्थको लागि अन्तिम लडाई लड्नेछ । तसर्थ भोलिको सरकारलाई दक्षिणको व्यवस्थापन चुनौतीले भरिएको छ ।
जनतामा जुन समृद्धिको आशा पलाएको छ, त्यसलाई प्रारम्भिक दिनबाटै ‘डेलिभरी’ गर्न सकिएन भने आउने सरकारको चुनौती तिनै जनताबाट आउनेछ । संविधानले परिकल्पना गरेको तीन तहको जुन राजनीतिक तह छन्, तिनको व्यवस्थापन, साधनस्रोतको बाँडफाँट र ती क्षेत्रमा गर्नुपर्ने प्रशासकीय स्थापना पनि उत्तिकै चुनौती देखिन्छन् । प्रादेशिक राजधानी, नाम र प्रादेशिक गभर्नरका कुरा चुनौतीपूर्ण नै छन् । तर, पनि यी चुनौतीका बीच सम्भावना के छ भने जनताको व्यापक समर्थन र भरोसाबाट भावी सरकार बन्दैछ । जनताको समर्थन पाइसकेपछि गर्न नसक्ने चुनौती केही हुँदैन । आशा गरौं, भावी दिन नेपाल र नेपाली जनताको समृद्धिको दिन हुनेछ । देशले नया बाटो र गन्तब्य लिनेछ ।