हामी सबैकाे संसारन्यूज

आमा यो शब्द कति मिठो र प्रिय छ । साच्चै आमा हाम्री जननी हुन् । हामीलाई यो धर्तीमा पाइला टेकाउने हाम्री जननी । ममताकी खानी प्रेरणाकी स्रोत, निस्वार्थ भावना भएकी एक देवी । आफू दुःख सहेर पनि सन्तानका खुशीका लागि दुःखलाई साथ लिने महान आमा ।
संसारको सबैभन्दा पवित्र नाता हो आमा, हामीले सबैभन्दा पहिले बोल्न जानेको शब्द हो आमा, हाम्रो पहिलो गुरु हो आमा अनि हामीले पलपलमा सम्झना गर्ने शब्द हो आमा । अनि ममताकी खानी हुन् आमा, सन्तानका सबै गल्तीहरुलाई सजिलै माफ गरिदिने पनि आमा नै हुन् । अझै भन्नुपर्दा निस्वार्थ भावले माया ममता दिने र सहयोग गर्ने एक मात्र व्यक्ति हो आमा । त्यसैले त तपाई साच्चै महान हुनुहुन्छ आमा ।

हो आज तिनै आमालाई सम्झने विशेष दिन । आज आमा खुवाउने औसी अर्थात मातातीर्थ औसीं (आमाको मुख हेर्ने दिन) ले पनि चिनिन्छ आजको दिनलाई । वैशाख कृष्ण औंसीको दिन यो पर्व पर्दछ । आजका दिन आफूलाई जन्मदिने आमाको मुख हेर्न छोराछोरीहरू आमा भएको ठाउँमा गएर आफ्नो विभिन्न प्रकारका खानेकुरा खुवाउनुका साथै गच्छे अनुसारका उपहार दिएर आमालाई प्रसन्न तुल्याउँछन् । त्यस्तै अन्य विविध उपहार दिएर कृतज्ञता जाहेर गर्छन्।्, भने आमा नहुनेहरुले आजका दिन काठमाडौंको थानकोटस्थित मातातिर्थमा गएर कुण्डमा नुहाएर मृतक आमाको नाममा मीठा–मीठा परिकार र फलफूल चढाउने गर्दछन् ।

मातातीर्थमा आजका दिन विशेष मेला लाग्ने गर्दर्छ । मातातीर्थ कसरी रहन गयो भन्ने बारेमा विभिन्न किम्वदन्तीहरु पाइन्छ जसअनुसार त्यतिबेला त्यहाँ घना जंगल थियो रे, त्यहाँ गाई चराउन गोठालाहरु जान्थे गोठालो गएका गोठालाहरू कुण्डको नजीकै बसेर खाजा खान्थे रे ! खाजा खाने क्रममा एउटा गोठालाकोे मुखमा रोटी नपरी कुण्ड भएतिर मात्र जाँदो रहेछ । उसले त्यहाँ आमाको दर्शन पाएछ, तर घर फर्कने वेलामा गोठालोले एक्लै फर्किन नमानेको र आमासँगै जाने इच्छा राख्दा आमाले छोरालाई सम्झाउँदै ‘हामी मृत आमाहरूको दर्शन गर्न सधैं वैशाख औंसीको दिन यो तीर्थमा आउनू’ भन्ने वाचाका साथ छोरालाई सम्झाई बुझाई फर्काएकी थिइन् । आमाको पवित्रस्थल भएकाले यो ठाउँको नाम मातातीर्थ रहेको हो भन्ने गरिन्छ ।

हुन त एक दिन मात्र आमालाई सम्झदैंमा आमालाई खुशी भने पक्कै राख्न सकिदैन । आमाप्रति विशेष भक्ति र भावयुक्त सम्मान गरिएको हुँदा यस दिनलाई आमाको मुख हेर्ने दिन भनिएको हो । आजको दिन आमाप्रति सम्मान र आमालाई सम्झिने दिन हो । आफ्ना सन्तानले आफ्ना बुबाआमालाई प्रत्येक दिन खुशी दिनुपर्छ, माया दिनुपर्छ अनि सम्झनुपर्छ । आमा के छ कस्तो छ ? भनेर सगैं रहेका सन्तानले आमाको भावनालाई बुझिदिनुपर्छ भने टाढा भएका सन्तानले पनि फोनमा भए पनि आमाबुबाको बारेमा स्वास्थ्य अवस्था सोधेर पनि आमाबुबाप्रतिको ममता,कर्तव्य र दायित्वलाई विर्सन हुदैन । आमाको गरिमामय सन्दर्भमा कुरा गर्दा रामायणमा पनि रामचन्द्र भगवानले भाई लक्ष्मणसँग भनेका छन् । ‘जननी जन्मभूमिश्च स्वर्गदपि गरियसी’ । अर्थात हे लक्ष्मण सुनै सुनले भरिएको भएपनि मलाई लङ्का चाहिदैन । जन्मदिने आमा र आफू जन्मिएको ठाउँ स्वर्गभन्दा पनि प्यारो हुन्छ’ भनेर भनेका छन् । यसकारण पनि आमा शब्द आफैमा महान छ ।

जातीय र भाषिक विविधताले धनी हाम्रो देशमा आमालाई चिनाउने अनेक नाम छन् । जसको उच्चारणले ममता, स्नेह, आनन्द र सुरक्षाको भावबोध गराउँछ । आमालाई नेपाली सस्कारमा उच्च स्थानमा राखेका छन् ।

आमा शब्द जति प्रिय र महान छ त्यस्तै आमा माया, ममता र दयाकी खानी पनि हुन् । आमामा जस्तो निस्वार्थ माया कोहीबाट पनि पाउन सकिन्न । आमाको जस्तो उदार भावना खोजेर पनि कतै पनि पाउन सकिन्न । जव सन्तान दुःखमा पर्छन् तब उसले पक्कै आमालाई सम्झेको हुन्छ । जव हामी लड्न खोज्छौ, अनि हाम्रो मुखमा आइहाल्छ ‘आमा’, जव डराउँछौँ अनि भन्छौ ‘आमा !’ आमा हाम्रो मार्गदर्शक हुन् प्रेरणाकी खानी हुन् आमा, जिउदो साक्षाता देवी हुन् आमा । त्यसैले पनि भनिन्छ नि आमाले दिएको आर्शिवाद पक्कै लाग्छ ।
हाम्रो नेपाली परम्परामा पनि आमालाई आदर सम्मान गर्ने चलन परापूर्वकालदेखि गरिदै आएको छ । घरबाट टाढा निस्कँदा पनि आमालाई ढोग गरेर मात्र निस्कन्छौ ।

आमा जन्म दिएर हुर्काई बढाई पढाइ लेखाइ एक सक्षम नारी बनाउनुभयो । आफ्नो सन्तानको खुशीलाई नै आफ्नो सफलता ठान्ने आमा तपाई धन्य हुनुहुन्छ ।

हुन त, अझै पनि कयौं आमाहरु वृद्ध आश्रममा बस्न बाध्य छन् । तीनै आमाले ती सन्तानलाई जन्म दिई, हुकाईबढाई आफ्नो खुट्टामा उभिनसक्ने बनाएकी हुन् । त्यसैले पनि तीनै आमालाई वृद्ध अवस्थामा साहारा दिनुहोस् । तपाईहरु जता जना भएपनि आमा बुबाले कुनै सन्तानलाई भेदभाव नगरी कहिल्यै बोझ नठानी आफ्नो माया र ममताको छत्रछायामा आफूले नखाएर पनि पालनपोषण गरेर हामीलाई ‘मै हुँ’ भन्ने बनाएका आमा बुवालाई बुद्ध अवस्थामा साथ र सहारा बन्नुहोस् । उनीहरुका लागि बलियो र दह्रो लाठि बन्नुहोस् । जसको सहारामा उहाँहरु आनन्द मन लिएर बाँच्न सक्नुहुनेछ । आज मातातिर्थ औंशी अर्थात आमाको मुख हेर्ने दिन आमाप्रतिको श्रद्धा र उच्चसम्मान व्यक्त गर्दछु ।

मेरी आमाजस्तै निस्वार्थी दयाकी खानी, ममताको रानी, मेरो खुशीको शिरोधर, मलाई सङघर्ष गर्न सिकाउने र सत्मार्गमा हिड्न सिकाउने मेरी आमामा श्रद्धाभाव माया र उच्च सम्मान व्यक्त गर्दछु । मेरी आमा जस्तै अन्य आमाहरुप्रति पनि माया र उच्च सम्मान छ । ह्याप्पी मदरस् डे ।