back

अमेरिकन फौजी किरा के हो ? यसको प्रवेश नेपालमा कसरी भयो ?

वि.सं.२०७८ जेठ २१ शुक्रवार

1.7K 

shares

नेपालमा अहिले कोरोना महामारीले लकडाउन गर्दा कृषि जन्य उत्पादन बिक्री वितरण गर्न कठिन भएको छ । किसानलाई समस्या भइरहेको यहि समयमा पहिलेदेखि देखा परेको अमेरिकन फौजी किराले समस्या निम्त्याएकाे छ । अहिले पुर्वी नेपालका कतिपय जिल्लामा यसकाे प्रकाेप अत्यन्तै बढि देखिएकाे छ ।

पुर्वी जिल्लाहरूमा देखिएकाे यसकाे प्रकाेप देशैका अन्य क्षेत्रमा पनि फैलिरहेकाे छ । मकै बालीमा अमेरिकन फौजी किराले धेरै नाश गरिरहेको छ । जसबाट किसानहरु एकदमै मर्कामा पनि परिरहेका छन् । आउनुहोस् आज बुझौ के हो फौजी किरा ? कसरि सखाप पार्छ बालीनाली र कसरि नियन्त्रण गर्ने भन्ने बारेमा जानाैं ।

यो फौजी किरा हाम्रो बालि नालिमा नोक्सानी गर्ने किरा हो । विश्व समुदायमा प्रवेश गरेको धैरे भएको छैन त्यही पनि छोटो समयमै अति भयानक रूपले हाम्रो खाद्यान्नसँग युद्ध गरेर नोक्सानी पुर्‍याएको एउटा खतरनाक किरा हो । बालि -नालिमा हुने नोक्सानीले बर्षेनी हजारौ किसानको पसिनालाई छिन भरमै नाश गरिदिन्छ। आजको यो विलासी संसारको सपना देखि भरिपुर्ण संसारमा बर्सेनि नयाँ रोग, किरा र प्रकृतिक विपत्ति देखिनु स्वाभाविक नै हो जस्तो लाग्छ । त्यही पनि यस्तो विपत्ति भयानक भएर आइदिनाले खाध्य संकट निम्ति प्रभाव पार्न अवस्था आउँछ, अनि हामी सचेत हुन सुरु गछौ ।

यस किराले बालीमा कोतारेर खाएर नोक्सानी पुर्‍याउँछ। यो किराले आक्रमक रूपमा धेरै ठाउँमा फैलिएर धेरै क्षति पुर्‍याउन सक्छ । मुख्यतय यो किरा मकै बालीलगायत ८० वटाभन्दा बढी बालीहरूमा आक्रमण गर्दछ । यसले मुख्य बालीहरू मकै, धान, जुनेलो,गहुँ, आदिमा बढी क्षति गरेको पाईन्छ ।

यस्तै एउटा समय आउँछ कि त्यस जिवाणु र शत्रुले बालि नालिमा पुरै नोक्सानी गरेर बालिको उत्पादनलाई कम गरेर खाद्यन्न सकंट सम्म निम्त्याउन सक्छ । सामान्यतता औसतमा ३६.५% नोक्सानी बालिनालिमा हुने गर्दछ। जसमा रोगको कारणले १४%, किराको कारणले १०.२% र झारले १२.२% हुने गर्दछ। त्यसैले हामीले समयमै विभिन्न उपाय अपनाएर समाधान भए यो नोक्सानी कम गरेर विश्वलाई खाद्य संकट देखि केहि हदसम्म बचाउन सकिन्छ । आज यस्तै खतरनाक किरा जसले आफ्नो जिन्दगी जिउन हाम्रो बालिलाई नाश गरेर सताइरहेको छ।

अमेरिकन फौजी किरा (फल आमिॅवम) पुतली वर्गको रात्री चार किरा हो । यसको वैज्ञानिक नाम स्पाेडाेपेटेरा फुग्रीप्रेडा हो । यो नाेसिटिडाइ परिवारअन्तर्गत पर्दछ। यसको वयस्क पोथी अण्डा पार्नु अगाडि उपयुक्त आहारको खोजीमा ५ सय किमिसम्म टाढा उडेर जान सक्छ । विश्वमा सबैभन्दा पहिले अमेरिकामा सन् २०१५ मा देखिएको यस किरा सन् २०१६ मा अफ्रिकाको नाइजेरियामा देखिएको पाइन्छ । त्यस् पछि सन् २०१८ मा एसियाको भारतमा देखिदै सन् २०१९ मा नेपालमा भित्रिएको हो ।

नेपालमा पहिलोपटक नवलपरासी जिल्लामा २०७६ मा राष्ट्रिय बाली संरक्षण सङ्गठनको बाली किटनाषक व्यवस्थापन केन्द्रमा बसेको बैठकले आणविक विश्लेषणद्वारा पुष्टि गरेको हो । यस किराले बालीमा कोतारेर खाएर नोक्सानी पुर्‍याउँछ। यो किराले आक्रमक रूपमा धेरै ठाउँमा फैलिएर धेरै क्षति पुर्‍याउन सक्छ । मुख्यतय यो किरा मकै बालीलगायत ८० वटाभन्दा बढी बालीहरूमा आक्रमण गर्दछ । यसले मुख्य बालीहरू मकै, धान, जुनेलो,गहुँ, आदिमा बढी क्षति गरेको पाईन्छ ।

वि.सं.२०७८ जेठ २१ शुक्रवार १६:३७ मा प्रकाशित

GLOBAL IME AD
कोप–२९ उद्घाटन, जलवायुजन्य समस्याका समाधान खोजिने विश्वास

कोप–२९ उद्घाटन, जलवायुजन्य समस्याका समाधान खोजिने विश्वास

बाकु (अजरबैजन) । आजदेखि अरजरबैजानको बाकुमा जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय...

उद्योगधन्दा बन्द हुने अवस्था आउन दिइन्न : प्रधानमन्त्री ओली

उद्योगधन्दा बन्द हुने अवस्था आउन दिइन्न : प्रधानमन्त्री ओली

विराटनगर । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले उद्योगधन्दा बन्द हुनेगरी कुनै...

नेपाली सेनाद्वारा जाजरकोट दुर्घटनाका घाइतेको उद्धार

नेपाली सेनाद्वारा जाजरकोट दुर्घटनाका घाइतेको उद्धार

काठमाडौँ । नेपाली सेनाले जाजगरकोटमा आज भएको सडक दुर्घटनाका घाइतेलाई...

तीन सय ५६ ग्राम सुनसहित भारती नागरिक पक्राउ

तीन सय ५६ ग्राम सुनसहित भारती नागरिक पक्राउ

काठमाडौँ । तीन सय ५६ ग्राम पहेँलो धातु सुनसहित प्रहरीले...

चीन र भारत जोड्ने चराङ्खोलामा मोटरेबल पुल निर्माण

चीन र भारत जोड्ने चराङ्खोलामा मोटरेबल पुल निर्माण

म्याग्दी । चीन र भारत जोड्ने राष्ट्रिय गौरवको कालीगण्डकी कोरिडोर,...

‘समाजमा स्वास्थ्यकर्मीको योगदानको खोजी’

‘समाजमा स्वास्थ्यकर्मीको योगदानको खोजी’

धरान (सुनसरी) । स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्यामन्त्री प्रदीप पौडेलले स्वास्थ्यकर्मीहरुले समाजमा...