१३ कात्तिक, काठमाडौँ । सिंहदरबार वैद्यखाना विकास समितिले उत्पादन गर्ने औषधिलाई आधुनिकतासँगै परिमार्जन गर्न नसक्दा बजारमा लोकप्रिय बनाउन सकिएको छैन ।
प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रुपमा ८० प्रतिशत जनताले आयुर्वेद औषधिको प्रयोग गरे पनि वैद्यखानाले उत्पादन गर्ने औषधि भने बजारमा प्रतिस्पर्धा गर्न नसकेको स्वयम् वैद्यखानाका कर्मचारी बताउँछन् । वैद्यखाना विकास समितिको ‘बाइसौँ वार्षिकोत्सव एवम् धन्वन्तरि जयन्ती तथा राष्ट्रिय आरोग्य दिवस’ का अवसरमा शुक्रबार आयोजित कार्यक्रममा वक्ताले आयुर्वेद औषधिको प्रयोग र विस्तारका लागि नयाँ कार्यक्रममार्फत जानुपर्ने सुझाव दिनुभयो ।
स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रमुख विशेषज्ञ डा किरण रेग्मी आयुर्वेद औषधिलाई वैकल्पिक औषधिको रुपमा मात्र नलिई मुख्य औषधिका रुपमा विकास गर्नुपर्ने बताउनुहुन्छ ।
आयुर्वेद विभागका महानिर्देशक डा वासुदेव उपाध्याय औषधि उत्पादन गरेर मात्र नहुने भएकाले त्यसलाई बजारमा प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने गरी नयाँ तरिकाबाट प्रस्तुत गर्नुपर्ने सुझाव दिनुहुन्छ । उहाँ भन्नुहुन्छ, “हामीले ३७५ वर्षअघिदेखि औषधि उत्पादन गर्दै आएका छौँ तर अब पुरानै तरिका र प्याकेजमा उत्पादन गरेर अहिलेको बजारमा प्रतिस्पर्धा गर्न सकिन्न, हामीले अझै पनि दन्तमन्जनलाई धुलोमै उत्पादन गरेर हुँदैन, यसलाई पेस्टका रुपमा उत्पादन गरी बजार ल्याउन सक्नुपर्छ ।”
नेपाल आयुर्वेद चिकित्सक सङ्घका अध्यक्ष डा शङ्कर पौडेलले आयुर्वेद विकासका लागि नीति बन्न नसक्दा चाहे अनुसार विकास गर्न नसकिएकाले मन्त्रालयलाई यसका लागि पहल गर्न आग्रह गर्नुभयो ।
सबैका कुरा सुनिसकेपछि मन्त्री गगनकुमार थापाले आयुर्वेद नीतिका लागि आवश्यक पहल थाल्न सम्बन्धित निकायलाई निर्देशन दिनुभयो । उहाँले नेपालका जटीबुटीबारे अध्ययन हुनु आवश्यक भएको तथा उत्पादन र प्रयोग बढाउन सक्नुपर्ने बताउनुभयो ।
वार्षिकोत्सवका अवसर पारेर वैद्यखानाका कर्मचारी लालबहादुर श्रेष्ठ, शम्भुकुमार कुशवाह, अञ्जु अर्याल, पुरुषोत्तम पौडेल र सुलोचना थापालाई प्रमाणपत्र र नगदसहित सम्मान गरिएको थियो ।
वैद्यखानाले गत आवमा करिब रु तीन करोडको औषधि बिक्री गरेको छ । चालु आवमा यसलाई बढाएर रु पाँच करोड पु¥याउने लक्ष्य रहेको कार्यकारी प्रबन्ध निर्देशक डा राजेन्द्रकुमार गिरीले जानकारी दिनुभयो ।
