७ बैशाख, काठमाण्डौं । कोरोना भाईरस विश्वव्यापी महामारीका रुपमा फैलिसकेको छ । विश्वका धैरै जसो मुलुकहरु हाल लक डाउनको स्थितिमा छन् ।
यतिबेला अन्तर्राष्ट्रिय उडानहरु बन्द भएका छन् । कतिपय व्यापार व्यवसाय ठप्प भएका छन् । वैदेशिक रोजगारीमा गएका कतिपय व्यक्तिको करार अवधि सकिएको छ र उनीहरु घर वापसी पर्खेर बसेका छन् । यसका अतिरिक्त नेपाली श्रमिकहरु काम गर्ने कंपनीहरु बन्द हुँदा कतिपयको रोजगार गुमेको छ । तुरुन्तै अर्को काम पाउने अवस्था पनि छैन् । कतिपय नेपालीहरु ति मुलुकमा तिनको कानुन अनुसार गैरकानुनी रुपमा रहेको र त्यस्ता गैरकानुनी कामदारहरुलाई कुवेत, बहराईन लगायतका मुलुकले बिना सजाय घर फर्कने मौकाको सूचना समेत प्रवाह गरेका छन् ।
हालको अवस्थामा एकातर्फ विदेशमा रहेका कतिपय नेपाली कामदारहरुलाई खाने बस्ने समस्या आईसकेको छ भने नेपालले विदेशबाट जो कसैलाई आउन नदिने नीति लिएपछि आफ्नो मुलुक समेत फर्कन नपाई भौकै मर्नु पर्ने स्थिति सिर्जना हुन थालेको छ ।
गैरआवासीय नेपाली संघका सम्बन्धित देशका राष्ट्रिय समन्वय परिषद्हरुले संकटमा परेका आफ्ना देशका नागरिकहरुलाई मद्दत गर्ने उद्देश्यले केही चन्दा संकलन गरी संकटमा परेकाहरुलाई खाद्यान्न एवं अन्य अत्यावश्यक सामग्री वितरण गरिरहेका छन् । तर, सिमित साधन श्रोत र हाल धैरै व्यवसाय बन्द हुंदा श्रोत संकलन गर्ने क्षमता समेत धेरै कम हुंदै गएको छ । यस्तो अवस्थामा नेपाल सरकारबाट श्रममन्त्रालय अन्तर्गतको वैदेशिक रोजगारी कल्याणकारी कोषको समेत प्रयोग गरी निम्न कार्यहरु हुन उपयुक्त ठानेको जनाएको छ ।
यसै विषयमा संघले कोरोनाका कारण विभिन्न देशमा प्रभावित भएका नेपालीहरुका बारेमा श्रम रोजगार तथा समाजिक सुरक्षामन्त्री रामेश्वर राय यादवको ध्यानाकर्षण गराउँदै विभिन्न विषयमा छलफल समेत गरेको छ ।
संघका संस्थापक अध्यक्ष डा. उपेन्द्र महतो, उपाध्यक्ष सोनाम लामा र बहराइनका पूर्वअध्यक्ष श्याम तामाङ र प्रमुखकार्यकारी अधिकृतले मन्त्री यादवसंग आइतबार भेटघाट तथा छलफल गरेका हुन् ।
संघले राखेका कुरामा मन्त्री यादव सकारात्मक देखिएको र हाललाइ गन्तब्य मुलुकमा जीवनयापन गर्न साह्रै समस्या परेकालाइ तत्काल राहत पुर्याउने र त्यसपछि परिस्थिति सहज भएमा नेपाल आउन चाहने श्रमिकहरुलाइ उद्दार गरी नेपाली फर्काउने बताए । उनले यस बारेमा Brief Action Plan सहितको प्रस्ताव लिएर आउन समेत सुझाव दिएका थिए ।
यस्तो छ संघले गराएको ध्यानाकर्षणका बुँदाहरु
१-अप्ठेरोमा परेका र नेपाल फर्कन अति आवश्यक भएकाहरुको हकमा राज्यले कुनै न कुनै उपाय गरी नेपाल फर्काउने बातावरण बनाईयोस् । नेपाल फर्के पश्चात अनिवार्य रुपमा निश्चित समय कवारेन्टाईन र सेल्फ आईसोलेसनमा बस्ने व्यवस्था गर्दै आफ्ना नागरिकहरु प्रतिको दायित्वबाट सरकार विचलित नहोस ।
२- हाल खाना बस्न कै समस्या भोग्नेहरुका लागि गैरआवासीय नेपाली संघ र त्यहाँ अवस्थित नेपाली नियोगहरुको समेतको समन्वयमा खाद्यान्न लगायतका अत्यावश्यक वस्तु वितरण गर्ने व्यवस्था मिलाईयोस् । सरकारले राख्ने रकमको अनुपातमा एक हिस्सा राख्न संघ तयार रहेको छ ।
३- विदेशबाट फर्कनेहरुलाई नेपालमा पुर्नस्थापना गर्न र उनीहरुलाई रोजगार वा स्वरोजगारमा लाग्न उत्प्रेरित गर्ने किसिमका कार्यक्रम ल्याईयोस । विदेशबाट फर्कनेहरुको सिपको विवरण संकलन गरी त्यो सिप नेपालमा प्रयोग गर्ने गरी सिप बैंकको स्थापना गरियोस् र यसको विवरण नेपाली उद्यमी व्यवसायीहरुलाई उपलब्ध गराईयोस् ।
४- विदेशमा जानेले सिकेको सिपका आधारमा आफ्नै व्यवसाय सुरु गर्न चाहनेहरुलाई मद्दत गर्ने कार्यक्रम एवं तिनिहरुलाई सहज र सस्तो व्याजमा ऋण पाउने व्यवस्था गरियोस् ।
५ -विदेशबाट फर्केकाहरुलाई प्रमुख त कृषिको आधुनिकिकरणको क्षेत्रमा प्रयोग गर्ने नीति लिईयोस् यसले एकातर्फ नेपाल कृषि उत्पादनमा आत्मनिर्भर बन्दै जाने छ भने अर्कोतर्फ खेतीयोग्य जग्गा बाँझो राख्ने प्रवित्ति समेत घट्ने छ ।
६- विदेशबाट फर्कनेहरुले ठूलो मनोवैज्ञानिक त्रासदी समेत बाट पीडित हुनसक्ने हुनाले फर्कना साथ आईसोलेसनमा रहने अवस्थामा मनोचिकित्सकको समेत सल्लाह पाउन सक्ने व्यवस्था होस् र उनीहरुलाई नयां उद्योग व्यवसाय सुरु गर्न आवश्यक सूचना प्रवाह हुने र जानकारी दिने व्यवस्था गरियोस् ।
अहिलेको अवस्थालाई संकटका रुपमा मात्र नहेरी एक अवसरका रुपमा प्रयोग गरियोस् । अन्ततः मुलुक समृद्ध विदेशमा गएर रोजगारी गरेर हुदैन, मुलुकभित्र नै राम्रा रोजगारीका अवसर सिर्जना गरेर मात्र संभव छ ।
वि.सं.२०७७ वैशाख ७ आइतवार १८:२२ मा प्रकाशित