हामी सबैकाे संसारन्यूज

त्यहाँ जाँदा नेपाल प्रेमी खैरेहरुले दौरा सूरुवाल त्यो नभए ठमेलमा पाइने मेड इन नेपालको झकिझकाउ नेपाली पोषाकमा नेपाली टोपी लाएको देख्नुहुनेछ । तपाँइ टाइ सुटमा जानुभएको छ भने लज्जा बोध हुनेछ । अर्को पटक देखि दौरा सुरवाल या जनजाती पोषाक सँझनुहुनेछ तँपाइले । पोषाकको कष्ट छ भने टोपी चाँही खोज्नुहुनेछ । हँसिलो नेपाली ठीटोको शिरमा टोपी देखेपछि नेपाल बारे रुचि भएको खैरे बोल्न आउँछन् आउँछन् तपाइ सँग ।

नेपालमा बस्नेहरु हो तपाइँहरु धोती र टोपीमा लँडाइ लड्नुहोला । भुस्याहा कुकुरले एकले अर्कालाई हेरेर भुके झैँ भुकिरहनु होला । तर यथार्थ यो हो टोपी हाम्रो पहिचान बनेको थियो र हो पनि । ९ थप स् २०२७ साल मँसिर २५ गते गोरखापत्रमा एक सरकारी सूचना निस्केको रहेछ सिँहदरबार छिर्ने नेपालीले अनिवार्य (‘नेपाली टोपी’ लाउनु पर्ने भनेर)। धोती हाम्रो पहिचान बन्न सकेन । अहिले जवरजस्ती बनाउन खोजिएको हो । खोजी पस्यो भने शायद टोपी भन्दा पहिलाका पोषाकहरु नेपालका जनजातीका पोषाकहरु हुनुपर्छ । तर यि पोषाकहरु सबै नेपालीका लागि मान्य भएनन । किनभने हिमालमा बस्नेले तराइको लाउन सकेन । तराइमा बस्नेले पहाडको लाउन सकेन । पूर्वको राइ र पश्चिमको मगरको सँस्कार फरक पर्यो । बाहुन र जनजातीको भाषा र सँस्कृति लवाइ खुवाइ फरक पर्यो । तर यो यस्तोमा टोपी मान्य भयो ।

नेपालमा जे जे नाटक गरेपनि बिदेशमा हामी अर्थात हाम्रा कामी, दमाइ, सार्की, गुरुँग, थारु, भोटे, पोडे, बाहुन, क्षेत्री, नेवार, छुत, अछुत सबै नेपाली दाजुभाइको ुनेपाली पहिचानु नेपाली टोपीु हो । दुविधामा नरहनुहोस । नेपाल भित्र तपाँइले परिचय खोल्नासाथ कुन जात र कुन भात हो भन्ने थाह भैहाल्छ । तर बिदेशमा चाही बिदेशी या स्वदेशीले आयोजना गरेका नेपाल सम्बन्धि कार्यक्रममा ‘टोपी’ नै हो तँपाइलाई नेपाली भनेर छिटै चिनाइहाल्ने ।

यस्ता कार्यक्रममा जाँदा खुकुरी क्रस भादगाउँले टोपी या पाल्पाली ढाका टोपी लाउनुहोस । या अरु नेपाली टोपी । त्यहाँ जाँदा नेपाल प्रेमी खैरेहरुले दौरा सूरुवाल त्यो नभए ठमेलमा पाइने मेड इन नेपालको झकिझकाउ नेपाली पोषाकमा नेपाली टोपी लाएको देख्नुहुनेछ । तपाँइ टाइ सुटमा जानुभएको छ भने लज्जा बोध हुनेछ । अर्को पटक देखि दौरा सुरवाल या जनजाती पोषाक सँझनुहुनेछ तँपाइले । पोषाकको कष्ट छ भने टोपी चाँही खोज्नुहुनेछ । हँसिलो नेपाली ठीटोको शिरमा टोपी देखेपछि नेपाल बारे रुचि भएको खैरे बोल्न आउँछन् आउँछन् तपाइ सँग । कसैले अप्ठेरो मानेको देख्नुभयो भने परिचय गरिहाल्नुस । एकछिनमा उसले टोपी बारे सोध्छ सोध्छ । टोपीको बिज्ञापनका साथ साथ मौका यहि हो नेपाली ह्यान्डिक्राफ्ट, नेपाल, नेपाली सभ्यता या इतिहास छोटो गरी बताउने ।

निर्धक्क भन्नुहोस म उत्पत्ती भएको देश कृषि प्रधान देश हो । यो टोपीले घाम पानी छेक्छ । यो टोपीले पसिना पुच्छन् मिल्छ । यसमा खाजा हालेर खाँदै हिँड्न पनि मिल्छ । जँगल जाँदा जँगली सागपात जरीबुटी -(निउरो, खोले साग, गिठ्ठा, भ्याकुर, एसेलु, अँगुर, तामा काफल,जँगली झारपात, जडीबुटी आदी) टीपेर यसमा हालीवरी घर ल्याउन मिल्छ । यो टोपी मानिसको रुचि अनुसार फरक फरक तरिकाले लगाइन्छ । खुकुरी क्रस टोपीमा हाम्रो इतिहास छ । पहिलो र दोस्रो बिश्य युद्दको । रक्तरँगिन साम्राज्यवादी इतिहास । ठूला बिश्वयुद्दले हामीलाई पनि छोएको थियो र हामीलाई पनि रुवाएर बिदा भएको थियो किनभने हाम्रो नेपालको जनसँख्या घटेको थियो दोस्रो बिश्व युद्दको बेला । (तथ्याँक्य हेर्नुहोस )
हामीहरु पिडामा बाँच्यौँ । रहरले होइन बेलायती सासकको लागि लड्यौँ । खुकुरी गोर्खा या नेपाली सेनाको बिशेष हतियार हो । अरु देशमा यस्तो हतियार छैन । बिश्वयुद्दमा नेपालको सोझो वर्ग अर्थात मगर, गुरुँग, राइहरुलाई प्रयोग गरियो । यो इतिहासलाई जीवन्त पार्ने काम टोपी मार्फत पछि भातगाउँका नेवारहरुले गरे । त्यो बेलाको भातगाउँ अहिले अर्थात काठमान्डु भित्रको भादगाउँको रुपमा परिचित छ । यो मेड इन नेपाल हो । नेपालमा बन्छ ।

पाल्पाली ढाका टोपी लाउनु भएको भए भन्नुहोस यो ढाका नेपाली दिदी बहिनीले बुन्छन् । यो क्षेत्रीय उत्पादन हो अर्थात पश्चिम नेपालको सुन्दर शहर पाल्पाको । यसमा हाम्रा दिदीबहिनीको ढाका कपडामा नया बुट्टा र रँगको कलात्मक मिश्रण झल्किन्छ । यो एक रचना हो । यो ढाकाको टोपी मात्र होइन बिबाहमा लाउने पोषाक देखि महिलाहरुले लाउने बिशेष चोलो समेत बन्छ । होला कुनै बेला अहिलेको ढाका कपडा या बुट्टा बँगलादेशको ढाका बाट आयो होला । तर यो अहिले त नेपाली पहिचान बनेको छ । यथार्थता नविगारौँ । साँचो बोलौँ । साँचो भनौँ । साँचो जानकारी दिउँ । बिदेशीले हामीलाई फटाहा र पहिचान बिहीनहरु हुन् भनेर चिन्दैनन । गरिव छन् पहिचान बोक्ने टोपी लाउँछन् रनेपाली हरु सज्जन छन् भनेर चिन्छन् ।
नेपाली या नेपाली मुलको हुनुमा गर्व गरौँ । भोली अरु जनजातिका पोषाक प्रचलनमा आउन थाले भने तिनलाई पनि नेपाली पोषाकका रुपमा बिकास गरौँला । अहिले भइरहेको पहिचान नमेटौँ ।

 पत्रकार अनुराधा पौडेलको फेसबुकबाट लिइएको